[1] Archiwum Państwowe w Łodzi (dalej: APŁ), Notariusz
(dalej: Not.) Płachecki, rep. 3458/1899.
[2]
Por.: Archiwum Sądu Rejonowego w Łodzi (dalej: ASRŁ), Wydział (dalej:
Wydz.) XX Ksiąg Wieczystych (dalej: KW), rep. 945. Na „Planie posesji Nr
275E Gecla Cygelberg w mieście
powiatowym Łodzi przy ulicy Zachodniej położonej, zawierającej
powierzchni łokci kwadratow. 6919 [...], 02.1882”, wykonanym przez A.
Stebelskiego posesja dochodzi do ul. Wólczańskiej.
Plac, na którym później wybudowano synagogę, zaznaczony jest jako ogród
– APŁ, Towarzystwo Kredytowe m. Łodzi (dalej: TKmŁ) 933, k. 55.
[3] ASRŁ, Wydz. XX KW, rep. 945, rozdz. II, s. 5. W
latach 30. XX w., na skutek zmian granicznych (por. m. in.: APŁ, Not.
Trojanowski, rep. 2933/1904) powierzchnia działki wzrosła do 795 m2
– APŁ, Akta miasta Łodzi (dalej: AmŁ) 16206, nlb.
[7] W 1937 r. mówiono, że stowarzyszenie posiada
nieruchomość, na której mieści się jego synagoga faktycznie „od
kilkudziesięciu lat” – APŁ, Not. Wodziński, rep. 1807/1937.
[8] APŁ, Łódzka Gmina Wyznaniowa Żydowska (dalej:
ŁGWŻ) 1, s. 331.
[11] K. Stefański \i , Budownictwo synagogalne Łodzi,
„Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1994, nr 1/3, s. 17; K.
Stefański \i , Architektura sakralna Łodzi w okresie przemysłowego
rozwoju miasta, 1821-1914, Łódź 1995, s. 134; APŁ, TKmŁ 932, k.
6v-7.
[20] Zważywszy na treść cytowanego wyżej zaświadczenia
Dozoru Bóżniczego (APŁ, ŁGWŻ 1, s. 331), informacja ta wydaje się
wątpliwa, zaś kontrakt dzierżawny, jeśli rzeczywiście istniał, zawarty
był zapewne tylko po to, aby wykazać przed kredytodawcą pewność i
wysokość dochodu z posesji.
[22] To ścieśnienie własności nie zostało jednak
wpisane do księgi hipotecznej, por.: APŁ, TKmŁ 932, k. 46-49v (w
przytoczonych powyżej cytatach zachowano pisownię oryginalną).
[29]
Stowarzyszenie wpisane zostało do rejestru stowarzyszeń 21 kwietnia 1927
r. – Rejestr stowarzyszeń – miasto Łódź, APŁ, Urząd Wojewódzki Łódzki
(dalej: UWŁ) 1142, s. 259.
[37]
T. Basz zmarł 5/18 września 1912 r., L. Padwa – 30 maja 1927 r. – ASRŁ, Wydz. XX KW, rep. 4042, t. 1.
[38]
Sprawa tego podatku, mimo przepisania prawa własności na „Ezras Izrael”,
toczyła się nadal, zaś nieruchomość wciąż obciążona była hipoteką
przymusową. Dopiero w maju 1939 r. kwestia własności została – po
częściowej spłacie nałożonego podatku i umorzeniu pozostałej sumy –
uregulowana. Por. ASRŁ, Wydz. XX KW, rep. 4042, t. 2.
[40] ASRŁ, Wydz. XX KW, rep. 4042, t.1, Dz. II. T.
Basz był również właścicielem nieruchomości
noszącej nr hipoteczny 1388 przy ul. Cegielnianej, zadłużenie jej w TKmŁ
wynosiło 59129 rubli – Por. APŁ, TKmŁ 932, k. 87v.
[41] J. Poznański , Pamiętnik z getta łódzkiego, Łódź 1960, s.
15; P. Spodenkiewicz \i , Zaginiona dzielnica. Łódź żydowska –
ludzie i miejsca, Łódź 1997, s. 72.
[42] M.in. rabinowi Segałowi kazano własnoręcznie drzeć rodały – I.
Rubin \i ,
Żydzi w Łodzi pod niemiecką okupacją, 1939-1945, Londyn 1988, s.
172.
[43] I. Rubin \i , Żydzi..., Londyn
1988, s. 172; I. Kacenelson , Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie,
przekł., wstęp i przypisy J. Ficowski \i , Warszawa 1986, s. 49-51.